De straf van Bernie
Al dagenlang probeer ik mij iets voor te stellen bij 150 jaar gevangenisstraf. En dat je als 71-jarige voor een rechter staat die zo'n straf oplegt. "Hierbij veroordeel ik u tot 150, zegge honderdenvijftig, jaar gevangenisstraf. Drie jaar voor elke miljard die u in lucht hebt doen opgaan. Bewakers, voer deze man af." Zo zal het wel zijn gegaan, nou ja met uitzondering van die drie jaar per miljard. Ik vraag me trouwens af of in de Verenigde Staten het fenomeen aftrek bestaat. Bij ons is het, meen ik, een derde van de straf. Voor Bernard Madoff, de grootste oplichter aller tijden, zou dat betekenen dat hij van die 150 jaar 50 jaar niet hoeft uit te zitten.
Dat moet toch wel een opmonterende gedachte zijn. Okay, het is een fikse straf, maar als Bernie zich goed gedraagt, wordt hem wat bij ons twee keer levenslang zou zijn kwijtgescholden. Hoe zit die man op dit moment in zijn cel? Zou hij dood willen? Merkwaardig genoeg denk ik van niet. Toen zijn miljardenpiramide als gevolg van de Kredietcrisis begon af te brokkelen, kreeg Bernie gezondheidsklachten. Zijn bloeddruk liep op, ja vind je het gek? Hij schafte zich een bloeddrukmeter aan waarmee hij elk kwartier een meting bij zichzelf deed. Zo iemand prakkizeert er niet over zichzelf van het leven te beroven. Integendeel, een man als Bernie zou zijn hele vermogen willen ruilen voor het eeuwige leven. Verkeerd moment, want Mister Madoff zit een beetje krap bij kas.
Maar toch, laten we eens uitgaan van de veronderstelling dat Bernie met de door hem achterover gedrukte miljarden het eeuwige leven heeft gekocht. Dan wandelt hij dus over 150 jaar als een vrij man de gevangenis uit. We schrijven het jaar 2159. Iedereen met wie Bernie in het kader van zijn megafraude te maken heeft gehad, is allang naar de eeuwige jachtvelden gegaan. Ook zijn echtgenote, Ruth, en zijn zonen Mark en Andrew hebben het loodje gelegd. (Ik ga er even vanuit dat Bernie het recept voor zijn eeuwig leven aan niemand heeft prijsgegeven). Beetje merkwaardig trouwens, die zonen. Ze hebben Bernie bij de politie aangegeven, nadat pa in tranen had onthuld dat hij de kluit twintig jaar lang belazerd had. Die aangifte was natuurlijk de enig juiste weg, maar ik heb dan toch zoiets van: geef mij twee van die zonen. Druiloren ook, want ze werkten bij pa in de zaak, maar never nooit iets door gehad. En moeder Madoff heeft razendsnel met justitie geschikt door alle bezittingen af te staan met uitzondering van rond twee miljoen dollar. Een geschikt bedrag, wat! Kort voor Bernie werd gearresteerd, had ze trouwens tien miljoen dollar van de bank gehaald. Ja, ja, er vinden wat drama's plaats onder de rijken.
Ik blijf er moeite mee houden, met die 150 jaar bedoel ik. Ja, Bernie heeft velen gedupeerd, ook kleine beleggers, mensen die hun pensioen aan hem toevertrouwden, vrienden die dankzij hem vrijwel aan de bedelstaf zijn geraakt. Ik las dat één van de slachtoffers in de rechtszaal had gemeld dagelijks in vuilnisbakken naar etenswaar te speuren. Dat is natuurlijk verschrikkelijk. Maar ja, 150 jaar! Ik denk dat het iets zegt over de beschaving in een land, net als het feit dat een slachtoffer van vermogensfraude op vuilnisbakken is aangewezen. De rechter had Bernie ook levenslang zonder kans op vervroegde vrijlating kunnen opleggen. Die straf zou net zo effectief zijn geweest als 150 jaar lik. En waarom precies 150 jaar? Wat is de gedachte daar achter? Nou, meneer Madoff schrikt zich een hoedje, in plaats van levenslang krijgt hij 150 jaar gevangenisstraf! Doe dan duizend jaar, of honderdduizend jaar, of eeuwigheid. Misschien moeten de Amerikanen een wet maken waarin wordt vastgelegd dat gevangenisstraffen ook in het hiernamaals gelden. De meeste Amerikanen geloven immers dat zij daar terecht zullen komen, want als je niet elke zondag op je knieën valt, hoef je er ook niet op te rekenen dat je ooit president kunt worden. Raar land eigenlijk. Zo christelijk als een drol in een doopvont, maar nog nooit van barmhartigheid gehoord.
Honderdvijftig jaar. De rechter wees er op dat niemand naar voren was gekomen om voor Bernie te pleiten. Niemand. Geen dominee, geen echtgenote, geen ene zoon, geen andere zoon. En ik dacht: in die twintig piramidejaren hebben zich ook heel wat mensen aan Bernard Madoff verrijkt. Waar zouden die zijn?