Masker af in Lelystad
Voor het eerst zag ik hem zonder bivakmuts en doorgeladen vuurwapen. Hij zat met zijn rug naar me toe en keek, net als ik, in de richting van de rechtbank en de officier van justitie. Het verschil was dat hij als aangeklaagde in de rechtszaal zat en ik op de publieke tribune.
Een paar stoelen verder zat de man die achter het stuur van de vluchtauto was aangetroffen. Terwijl de bivakmuts met vuurwapen te voet aan de politie trachtte te ontkomen, lieten de chauffeur en de tweede bivakmuts zich zonder verzet inrekenen. Bivakmuts 2 zat niet in de rechtszaal. Hij was te jong voor een openbare zitting en verscheen na Bivakmuts 1 en de Chauffeur achter gesloten deuren voor de rechter. Toen hij het restaurant in Almere Haven binnenviel waar de fractie van Leefbaar Almere uitkeek naar het dessert, leek Bivakmuts 2 heel wat ouder dan hij in werkelijkheid was. Hij had een honkbalknuppel bij zich waarmee hij de eigenaresse van het etablissement een dessertschotel uit de handen sloeg. Daarna ramde hij op de tafel waar wij, de Almeerse Leefbaren, als versteend zaten te wachten tot de bivakmutsen af zouden gaan en alles een tamelijk smakeloze grap zou blijken te zijn. Het was immers 1 april. Toen Bivakmuts 2 zijn knuppel nog eens met volle kracht op onze tafel liet neerkomen, beseften we dat het menens was. Dat we gevaar liepen. Bivakmuts 2 maakte een opgefokte indruk. Sommige van ons lieten naar zijn smaak hun portemonnees, sieraden en mobieltjes niet vlot genoeg in zijn plastic Albert Heijntas verdwijnen. Probeer maar eens je gouden ringen af te doen als je vingers van de emotie dikker zijn dan normaal. Daar had Bivakmuts 2 geen boodschap aan. Baf! Weer kwam de knuppel op de tafel neer. Wisten wij veel dat we met een knulletje van zeventien van doen hadden?
Bivakmuts 1 heeft, zo bleek uit de rapporten, een zwakke zelfbeheersing. Ook heeft hij er moeite mee zich te realiseren wat hij anderen aandoet als hij in een restaurant een doorgeladen pistool op de keukenbrigade richt terwijl zijn half hysterische zeventienjarige makker een tafel verderop met een honkbalknuppel staat te rammen. De Chauffeur toonde geen enkele emotie. Hij had namelijk niets met de overval te maken. Bivakmuts 1 had hem gezegd met de auto in de buurt van het restaurant te gaan staan en dat had hij voor zijn vage kennis gedaan. Uit telefoongegevens bleek dat het tweetal die eerste dag van april maar liefst drie keer contact had gehad. So what? Bij zijn aanhouding had de Chauffeur zo'n 400 euro aan keurig gesorteerd papiergeld in zijn zak. Dat je bij jezelf denkt: het lijkt wel alsof het uit een kassa komt. Dat bedrag was ongeveer net zo hoog als het aantal bankbiljetten dat uit de kassa van het restaurant was gegrist. Bivakmuts 1 bleek bij zijn aanhouding het klein geld uit de kassa in zijn broekzak te hebben. Maar de Chauffeur reageerde ontstemd toen de rechter hem wees op het toch wel bijzondere toeval dat hij met die bundel bankbiljetten was aangehouden. "Dat heb ik nu toch wel vaak genoeg aangetoond," zei hij chagrijnig. Hij had het geld een week eerder gepind. Zijn moeder kwam zelfs getuigen. Alleen zei zij dat zíj altijd voor de Chauffeur pinde. Nou ja, ze sprak slecht Nederlands, dus misschien bedoelde ze iets anders. Bivakmuts 1 had zich overigens fel verzet voordat hij, voor een schoolgebouw, in de boeien kon worden geslagen. Er moest zelfs een waarschuwingsschot worden gelost. Op het dak van de school werd een vuurwapen gevonden, maar of dat van hem was... "Ik beroep mij op mijn zwijgrecht," zei Bivakmuts 2 na een gefluisterd advies van zijn advocaat.
De mannen waren niet voor het eerst in aanraking met justitie gekomen. Hun dossiers leverden het gebruikelijke werk op. Een dingetje hier, een dingetje daar, openbare geweldpleging, huiselijk geweld, enfin de standaard excuses voor een moeilijke jeugd. De Chauffeur had nog 40 uur voorwaardelijke werkstraf staan voor dat akkefietje met huiselijk geweld. Ik vroeg me af wat hij had uitgevreten en vooral met wie. Net als Bivakmuts 1 heeft hij een kind, want mannen zoals Bivakmuts 1 en de Chauffeur zouden het ernstig betreuren als hun talenten voor het nageslacht verloren zouden gaan.
De Chauffeur weigerde de slachtoffers zijn excuses aan te bieden. Hij had immers niets met de overval te maken. Stond daar gewoon met de auto van zijn zus te wachten op de vage kennis met wie hij die dag drie keer aan de telefoon had gehangen. Gelukkig had hij nog 400 euro over van het fortuin dat hij een week eerder gepind had. O nee, zijn moeder! Bivakmuts 1 bood wel zijn excuses aan. "Voor wat het waard is," mompelde hij in de microfoon. "Wat zegt u?" vroeg de voorzitter van de rechtbank. "Voor wat het waard is," herhaalde Bivakmuts 1. Ik dacht aan zijn psychiatrisch rapport en haalde mijn schouders op.