Een folder op Urk
Door griep aan bed gekluisterd, keek ik elke dag naar bezorgers van reclamemateriaal uit. Als de honden beneden begonnen te blaffen bij het klepperen van de brievenbus, hees ik mij uit de lakens, zeulde mijzelve de trap af en bukte zuchtend en steunend om het wervend drukwerk op te rapen. En telkens droop ik teleurgesteld af, omdat de folder waar ik op wachtte er weer niet bij zat.
De Folder zou in een oplage van zes miljoen worden verspreid. Dikke kans dat hij ook bij mij op de deurmat zou vallen. Ik was reuze nieuwsgierig en als griepgeval had ik de tijd de inhoud aandachtig te lezen. Maar helaas, er vielen uitsluitend veelkleurige krantjes van supermarkten en firma's in electronisch huishoudelijke artikelen op het parket.
Het idee voor De Folder was van Kees van Helden. Hij woont op Urk. Zo zeg je dat: niet in maar op Urk. Als Flevolander weet ik dat. Net zoals het mij bekend is dat Op Urk godvruchtig volk huist. Of nee, het woord is eigenlijk godvrezend. Op Urk is Het Geloof een doodserieuze zaak. Geen lichtvoetigheid in de viering om zoveel mogelijk schaapjes naar de kerk te lokken. Nee, in het vissersdorp van vlijt & soberheid klinkt altoos de galm van hel en verdoemenis en liggen het paradijs en het vagevuur dicht bij elkaar. Men neemt er de bijbel letterlijk. Asjeblieft geen progressieve interpretaties over wat God bij nader inzien bedoeld zal hebben. Geen duiding van wonderen in het licht van de moderne tijd. Wat in de bijbel staat is De Waarheid en daarmee basta! Ja, die steile mannenbroeders hebben veel weg van oude communisten die nog altijd geloven dat Stalin een verlosser was.
In De Folder biedt Kees van Helden een alternatieve kijk op de evolutie aan. Charles Darwin mag met zijn evolutietheorie dan als één van de grootste wetenschappers aller tijden gelden, daar heeft Kees van Helden geen boodschap aan. De bijbel is duidelijk op dit punt: niks evolutie. God schiep de wereld in zes dagen en op de zevende dag leunde hij tevreden achterover. Simpel zat. Omroep Flevoland rukte uit naar Urk om straatinterviews te maken. De Keurslager lachte zich rot toen hij geconfronteerd werd met de veronderstelling dat de mens van de aap afstamt. Ha, ha, dat was een goede mop! Maar even zonder dollen: welke gek had dat bedacht? Van nieuwigheid moeten ze niets hebben op Urk. Nou ja, behalve als het om de handel gaat. De modernste vissersschepen liggen in de haven van Urk.
Opeens begreep ik waarom het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren op Urk zoveel zorgen baart.
Denk nu niet dat Urk een enclave is, een dorp van narren. Eén op de vijf Nederlanders gelooft die hele Darwin niet. Nooit gelezen ook, trouwens. Niks aan gemist. Twintig procent van onze hoogopgeleide bevolking denkt echt dat God de mens naar zijn evenbeeld heeft geschapen. Je kunt als wetenschappers graven wat je wilt, je kunt nog zoveel skeletten van de prehistorische mens aan de vergetelheid ontrukken, voor Urk en omstreken maakt het niets uit. Homo erectus? Zal wel een heel vies mannetje zijn, want God houdt om te beginnen al niet van homo's.
Ik heb De Folder helaas (nog) niet gehad, maar ook zonder hem te hebben gelezen, vraag ik mij af of het niet tijd is voor een tweede folder. Eentje waarin wordt afgerekend met de Wet van Archimedes. Jezus liep over water, aldus de bijbel die op Urk boven de wetenschap gaat. Maar volgens de oude wetenschapper kan dat niet. Hij liep niet voor niets "Eureka! Eureka!" roepend in zijn blootje over straat toen hij aan stijgend badwater zijn wet ontleende. En wie op Urk formuleert voor ons een wet over vijf broden en twee vissen waar je vijfduizend monden mee kunt voeden?
Sommige mensen hoeven geen griep te hebben om te kunnen ijlen.